ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΔΕΟΥΔΕ - Συνέντευξη με τη νικήτρια του 4ου διαγωνισμού διηγήματος

Γνώρισα την Αναστασία Δεουδέ πρόπερσι την άνοιξη, στο Polis Art Cafe, στην γιορτή του eyelands όταν παρουσιάζαμε το Summer stories. Είχε διακριθεί εκεί με ένα σύντομο διήγημα με τίτλο «Ρηνιαστής ο Σταυρωτής». Την είδα ξανά στην παρουσίαση της πρώτης συλλογής διηγημάτων από τις Παράξενες Μέρες. Τότε είχε διακριθεί για το "Λουμινάκι". Νομίζω ήταν τη δεύτερη φορά που την ρώτησα για το πανέμορφο χωριό Απείρανθος της Νάξου, τόπο καταγωγής και τοπίο έμπνευσής της. Εϊχα ακούσει τόσες εκδοχές για το όνομα του χωριού που -παρόλο που το είχα επισκεφθεί πρόσφατα- δεν ήμουν σίγουρος ποια ήταν η σωστή. Έτσι απευθύνθηκα στην ...ειδικό. Οι ιστορίες της έχουν έντονο το τοπικό χρώμα, αυτό είναι ένας τρόπος να ξεχωρίσεις τα κείμενά της. Όμως στην πραγματικότητα αυτό που ξεχωρίζει ένα κείμενο είναι η καλή λογοτεχνία και μόνο. Και τα γραπτά της είναι πραγματικά καλή λογοτεχνία. Το σημαντικό είναι πάντα αυτά που έχεις να πεις, το πως θα τα πεις απλώς ακολουθεί.
Χαίρομαι πραγματικά που βρίσκομαι σ' αυτή τη θέση, εννοώ να παρακολουθώ τα δύο-τρία τελευταία χρόνια τα κείμενα ενός ανθρώπου και να βλέπω να διακρίνεται όλο και πιο πολύ με αποκορύφωμα εφέτος που παίρνει το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό μας. Φυσικά δεν είμαστε εμείς που την «ανακαλύψαμε» ποτέ δεν θα ακουστούν στο νησί τέτοιες ανοησίες. Είμαστε εδώ για να φωτίζουμε λίγο περισσότερο τις αξίες που ήδη υπάρχουν. Γι' αυτό νιώθω ωραία τώρα που "μιλάω" μαζί της έστω και εξ αποστάσεως και που θα την συναντήσω ξανά ελπίζω το Νοέμβρη. Γιατί δώσαμε λίγο φως παραπάνω σε μια γυναίκα με εξαιρετικό ταλέντο. Κάποιος έπρεπε να το κάνει. Έτυχε να είμαστε εμείς.
**
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Πώς ένιωσες όταν έμαθες για το βραβείο;
Γράφοντας μεταφέρομαι στις εποχές, τους χρόνους, τα μέρη που βγαίνουν στις λέξεις. Είμαι κατά τη διάρκεια της γραφής,  συντροφιά με τα αναφερόμενα πρόσωπα, τα οποία δεν υπάρχουν πλέον. Κάθε διάκριση λοιπόν αυτών των κειμένων αποτελεί για μένα ένα ουσιαστικό πνευματικό μνημόσυνο, μια ιδιαίτερα συγκινησιακή, θεϊκή επαφή με όλους αυτούς που υπήρξαν σπουδαίοι εν τη ασημότητά τους.

Έχεις ήδη μια μικρή ιστορία διακρίσεων στο eyelands και στις Παράξενες Μέρες, έτσι δεν είναι;
Είναι αλήθεια ότι τα θέματα σας στη χώρα των δικών μου συνειρμών βρίσκουν το κατάλληλο υπόστρωμα και ευδοκιμούν. Ακόμα και όταν δεν διακρίνονται τα γραπτά μου, έχει ήδη συντελεστεί για μένα η γοητεία της περιπέτειας στα βένθη του Λόγου. Άλλωστε και οι τίτλοι των σχημάτων “eyelands” και «Παράξενες Μέρες» πυροδοτούν με λογοτεχνικότητα ακόμα και την ηλεκτρονική επαφή με τους ιστοτόπους σας.

Η αγάπη για τον τόπο σου, τη Νάξο, είναι όπως καταλαβαίνω σημαντική πηγή έμπνευσης για σένα. Ζεις στη Νάξο ή επισκέπτεσαι το νησί όποτε μπορείς;
Ζω στην Αθήνα αλλά βρίσκομαι στη Νάξο μεγάλα χρονικά διαστήματα, όχι μόνο καλοκαίρι. Έχω επίσης ζήσει στη Νάξο επί σειρά ετών στα μεταφοιτητικά μου χρόνια. Αλλά το σημαντικό είναι ότι η πυρηνική μου οικογένεια στελεχώνονταν από ανθρώπους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο νησί.

Μίλησέ μου λίγο για αυτό το πανέμορφο χωριό, την Απείρανθο. Πώς είναι η ζωή εκεί;
Πριν τριάντα χρόνια περίπου, όταν κοινοτάρχης στο χωριό ήταν ο Μανώλης Γλέζος, φτιάξαμε με τον αδελφό μου μια έκδοση φωτογραφικού υλικού με θέμα την Απείρανθο και της έδωσα τίτλο « Εκεί που μαγεύτηκε ο Θεός και δεσμεύτηκε ο άνθρωπος». Αυτό είναι τ’ Απεράθου όπως το λένε οι ντόπιοι. Διατηρεί τα εξωτερικά στοιχεία του παραδοσιακού οικισμού, υπάρχει οικονομική δραστηριότητα όλο το χρόνο, ο κοινωνικός ιστός οριακά ίσως αλλά κρατείται, έχει την ορεινή νησιωτική ομορφιά αλλά για μένα είναι Πατρίδα.

Το τοπικό ιδίωμα κυριαρχεί στη γραφή σου. Αυτή τη φορά μάλιστα συνοδεύεις το κείμενό σου με ένα γλωσσάρι. Οι κάτοικοι της Απείραθου εξακολουθούν να το διατηρούν στην ομιλία τους σήμερα ή είναι περισσότερο οι μνήμες σου που σε κάνουν να το διατηρείς ατόφιο στα κείμενά σου;
Οι ντόπιοι μιλούν ακόμα έτσι. Αλλά κι εγώ μεγαλώνοντας, σημειώστε ότι μονάδα μέτρησης της ηλικίας μου είναι πλέον ο αιώνας, όλο και περισσότερο στο λεξιλόγιό μου έρχονται οι κουβέντες εκείνων. Είπαμε, στην πυρηνική μου οικογένεια όλα ήτανε Απείρανθος. Επίσης όταν βρίσκομαι μαζί τους, τους ρωτώ και τους βάζω να θυμούνται γιατί η τηλεόραση και το face book έχουν εισχωρήσει βαθύτατα στα υφάδια και τα στημόνια του γλωσσικού μας πλούτου.

Υπάρχει λογοτεχνική ζωή στη Νάξο σήμερα;
Ναι. Και στην Απείρανθο. Λαϊκοί ντόπιοι ποιητές, διηγηματάρηδες που τους ψάχνουμε και τους φέρνουμε στην επιφάνεια, νέα παιδιά που εκφράζονται με ποιητικό τρόπο, μορφωμένοι Νάξιοι που ως συνταξιούχοι επιστρέφουν στο νησί. Τα καλοκαίρια σε κάθε χωριό γίνονται πάμπολλες πολιτιστικές εκδηλώσεις και παρουσιάζονται πολλοί από τους παραπάνω.

Τι σε κάνει να αγαπάς ένα λογοτεχνικό κείμενο που διαβάζεις; Υπάρχουν λογοτεχνικές επιρροές που θα ήθελες να αναφέρεις;
Αγαπώ τον τρόπο της γραφής. Αυτό που κανένας αναλυτής δεν μπορεί να προσεγγίσει. Είναι σαν του Έρωτα τη ματιά. Δεν περιγράφεται. Απορείς κι εσύ ο ίδιος όταν όλα παρέλθουν, αλλά δεν ερμηνεύεται ο τρόπος. Γι αυτό, είναι λίγο ντροπή, αλλά μεταφρασμένα κείμενα δε μου αρέσει να διαβάζω. Πάντως οι σταθμοί της δικής μου πορείας είναι ο Παλαμάς και ο Καζαντζάκης στην εφηβεία, η Σαραντίτη και η Βαμβουνάκη στη νεότητα και ο Ζουργός με τη Δημουλά τα τελευταία δέκα χρόνια. Βεβαίως πρέπει να σας πω ότι ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης θεωρώ ότι είναι κορυφαίος παγκόσμια. Αλλά είπαμε ο τρόπος δε μεταφράζεται. Και αυτός επιτρέψτε μου είναι «εκ θεού».

Ποια είναι τα λογοτεχνικά σου σχέδια από δω και πέρα;
Έχω γράψει αμέτρητες σελίδες. Γράμματα, ποιήματα, ερωτικές επιστολές, παιδικά θεατρικά που τα παίζουν οι μαθητές μου στο σχολειό τριάντα σχεδόν χρόνια τώρα, διηγήματα, μυθιστορίες, επιστημονικές μελέτες, άρθρα, ημερολόγια για την Απείρανθο, μοιρολόγια, στίχους που συνοδεύουν φωτογραφίες του αδελφού μου (έχει πεθάνει εδώ και επτά χρόνια). Όλα χωρίς σχέδιο. Δεν έχω κάνει καμία έκδοση αλλά δημοσιεύω στον τοπικό μας Ναξιακό Τύπο αρκετά τακτικά.


Γρηγόρης Παπαδογιάννης

*
βιογραφικό συγγραφέωςΒιοπορίζω για την ώρα αφού τα πάντα είναι υπό αίρεση ως εκπαιδευτικός λειτουργός -Γεωπόνος- σε Γυμνάσιο. Καταγωγή μου είναι η ορεινή Απείρανθος της Νάξου. Έχω μια εξαίρετη κόρη, που με παρηγορεί για όλα όσα συμβαίνουν, με τον αέρα της νιότης της



*Η Αναστασία Δεουδέ βραβεύτηκε για το διήγημά της «Οι χρόνοι του Τζάρτζανου» που θα βρίσκεται φυσικά στη συλλογή διηγημάτων «Η συλλογή του Χρόνου» που θα κυκλοφορήσει από τις Παράξενες Μέρες το Νοέμβριο, ενώ τον ίδιο μήνα θα γίνει στην Αθήνα η παρουσίαση της συλλογής και η βράβευση των νικητών.